بررسی اثر جهانی شدن فرهنگی بر عرفی شدن فردی با توجه به نقش تعدیل گر عوامل زمینه ای (مطالعه ای بین ملتی)

مروری بر پیمایش هایی که پیرامون عرفی شدن مردم جهان به انجام رسیده است نشان می دهد که این مطالعات به تاثیر مناسبات فزاینده جهانی بر عرفی شدن مردم جهان کمتر پرداخته اند. بر این اساس، رساله حاضر کوشش نمود تا رابطه جهانی شدن فرهنگی و عرفی شدن مردم کشورهای جهان را با توجه به متغیرهای زمینه ای اثرگذار بر این رابطه مورد بررسی قرار دهد. متغیرهای زمینه ای مورد نظر در این مطالعه عبارتند بودند از: سنت های مذهبی غیر اسلامی، سطح توسعه یافتگی، تمایزات اجتماعی (قومی، زبانی و مذهبی) و میزان رضایت مردم از نظام های سیاسی حاکم در کشورشان. نتایج مطالعه حاضر نشان می داد که جهانی شدن فرهنگی رابطه مستقیم و مثبتی با عرفی شدن مردم جهان دارد. البته با در نظر گرفتن سهم کنترلی سایر متغیرهای منتج از تئوری های رقیب (نظریه مدرنیزاسیون و نظریه بازارهای مذهبی) این اثر به میزان قابل توجهی کاهش می یافت. یافته های دیگر مطالعه حاکی از آن بود که اثر جهانی شدن فرهنگی در کشورهای اسلامی، اثری غیر عرفی کننده و در کشورهای غیر اسلامی اثری عرفی ساز از خود نشان می دهد. همچنین مشخص گردید که جهانی شدن فرهنگی در کشورهایی که از نظر قومی متنوع می باشند؛ به نسبت کشورهایی که از نظر قومی همگون می باشند؛ اثر عرفی کننده بیشتری دارد. علاوه بر این جهانی شدن فرهنگی در نظام های سیاسی غیرسکولار بی ثبات و یا به لحاظ اقتصادی نابرابر اثر قابل توجهی بر عرفی شدن فردی بر جای می گذاشت. مطالعه حاضر با یافته خلاف انتظاری نیز روبرو گردید. یافته های مطالعه نشان می داد که جهانی شدن فرهنگی کاملا مخالف انتظارات نظری مطالعه در جوامعی که از نظر مذهبی همگون می باشند اثر عرفی ساز بسیار بیشتری به نسبت جوامع ناهمگون مذهبی دارد.